„Ultimus” Marii Konopnickiej – nowela o deprawacji

W swojej wczesnej noweli Ultimus podjęła Konopnicka oryginalną realizację koncepcji Falkentheorie Paula Heysego, wykorzystując motyw żurawia jako tematyczny i kompozycyjny zwornik. Konopnicka, zainspirowana w dużej mierze Romanową Orzeszkowej, opowiada o deprawacji moralnej młodego szlachcica, wykorzystując paralelizm: człowiek-zwierzę w dwu porządkach: naturalistycznym i symbolicznym. Empatyczny odbiór lektury odbiegający od interpretacji dawnych pozwala usytuować Ultimusa w przestrzeni tekstów, które upominają się o miserables personas